Soru Sor
Sorunu sor hemen cevaplansın.
Dünyamız sürekli hareket halindedir. Dünyamızın çekirdeği kristal haldedir enerji akımları ve dalgaları oluşur. Onun üzerindeki manto tabakası sıvı haldedir. Burda patlamalar oluşur. Çünkü Mantonun alt ve üst kısımlarındaki yoğunluk farkı vardır. Bu katmanda bulunan ve magma adı verilen kızgın akıcı madde bu haraketler, akımlaryer neticesinde kabuğuna doğru yükselir. Yoğunluğun arttığı bölümlerde ise magma yerin içine doğru sokulur.Yol bulduğu yerlerde yoğunlaşmışsa patlamalar, depremler oluşturur. Volkan patlamaları işde bu şekilde oluşur. Dünyanın içi sürekli hareket halinde olduğu için bu dünyanın dışınada taşar epirojenez ve orojenez dediğimiz hareketleri oluşturur. Büyük levhalar halinde kıtaları hareket ettirirken daha dar alanlarda orojenez dağ ve volkanları depremleri oluşturur. Dünyanın bu hareketli yapısı varolduğu sürece devam edecektir. Alttaki bu sıcaklık ve hareket olmasa dünyanın dngesi bozulur soğur ve inanları yaşayamayacağı hale gelir. Bu nedenle çok çok önemlidir.
Tarih: 2016-05-05 08:59:35 Kategori: Coğrafya
Soru Tarat
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Sorunu sor hemen cevaplansın.
Dünyanin Tektonik Degişimi ve Oluşumu Nedir
Tarih: 2016-05-05 08:59:35 Kategori: Coğrafya
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Yorum Yapx
Dünyanin Tektonik Degişimi ve Oluşumu Resimleri
Dünyanin Tektonik Degişimi ve Oluşumu Sunumları
-
4 Dosyayı Göster5 yıl önceDÜNYA'NIN TEKTONİK OLUŞUMU SLAYT SUNUM PPTX(Göster / Gizle) Sunum İçeriği: Düz metin (text) olarak..
1. Sayfa
DÜNYA'NIN TEKTONİK OLUŞUMU
2. Sayfa
DÜNYA’NIN İÇ YAPISIDünya, günümüzden yaklaşık 4,6 milyar yıl önce kızgın gaz ve toz bulutlarının sıkışması sonucu oluşmuş ve ekseni etrafında dönerek soğumaya başlamıştır.
3. Sayfa
Yoğunluğu ve sıcaklığı fazla olan maddeler Dünya'nın merkezinde toplanmış, az olanlar ise dış kısmında kalmıştır. Bunun sonucunda Dünya; yoğunluk ve sıcaklık bakımından yer kabuğu, manto ve çekirdek olmak üzere üç katmandan oluşmuştur.DÜNYA’NIN İÇ YAPISI
4. Sayfa
Jeolojik olayların ve oluşumların tarihlendirildiği, kayaçların yaşının saptandığı çalışma alanına jeokronoloji denir. Metamorfik (başkalaşım) kayaç olan Acasta Gnaysları, dünyada şu ana kadar tespit edilen en yaşlı kayaç türüdür. Kanada'nın kuzeybatısında bulunan Great Slave Lake yakınlarında bulunan bu kayaçların 4,03 milyar yıl yaşında olduğu hesaplanmıştır.BİLGİ NOTUstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibility
5. Sayfa
6. Sayfa
Yerkürenin derinlikleri hakkındaki bilgiler;Deprem dalgalarıyla,Volkanizma sonucu çıkan maddelerin özellikleriyle,Taşların farklı sıcaklık ve basınçta gösterdikleri tepkilerin incelenmesiyle tespit edilmektedir.style.visibilityppt_xppt_y
7. Sayfa
DÜNYANIN KATMANLARIYER KABUĞUFarklı özellikteki kayaçlardan oluşan yer kabuğuna litosfer ya da taş küre adı verilir.Yoğunluk, sıcaklık ve kalınlığı diğer katmanlardan daha azdır.style.visibilitystyle.visibility
8. Sayfa
Yer kabuğu birbirinden farklı özelliklere sahip iki katmandan oluşur. Üst katmanda silisyum ve alüminyum yoğun olduğundan bu katmana sial ya da granitik kabuk denir. Silisyum ve magnezyumun yoğun olduğu alt katman sima ya da bazaltik kabuk olarak adlandırılmaktadır.Yer kabuğunun ortalama kalınlığı 35 km olup okyanusların altında kalınlığı az (yaklaşık 8-10 km), kıtaların altında ise fazladır (bazı yerlerde 70 km'ye kadar).
9. Sayfa
DÜNYANIN KATMANLARIMANTOManto, 70 km ile 2900 km arasında yer alır.Dünya'nın toplam hacminin yaklaşık %84'lük kısmını oluşturur.Bileşiminde magnezyum ve demir elementleri daha fazladır.
10. Sayfa
• Bazı özellikleri birbirinden farklı olan üst ve alt manto şeklinde iki katmandan oluşur.• Yer kabuğunda meydana gelen tektonik kökenli olayların kaynağıdır.• Sıcaklığı, 2000-5000 °C arasında değişmektedir.• Yer kabuğuna yakın olan üst kısmına astenosfer adı verilir.MANTO
11. Sayfa
DÜNYANIN KATMANLARIÇEKİRDEKMantodan sonra yaklaşık 2900-6370 km arasında yer alan ve Dünya'nın merkezinde bulunan katmandır.Yoğunluğu, sıcaklığı ve kalınlığı en fazla olan katmandır.
12. Sayfa
• İç ve dış çekirdek olmak üzere iki katmandan oluşur.• Üzerindeki katmanların basıncı nedeniyle iç çekirdeğinkatılaştığı düşünülmektedir.• İç çekirdekte sıcaklık 6000 °C civarındadır.• İç çekirdekteki yüksek sıcaklığın etkisiyle dış çekirdeğin ergimiş hâlde olduğu tahmin edilmektedirÇEKİRDEK
13. Sayfa
Sıcaklık değerleri, yerin derinliklerine doğru belirli basamaklarda bariz şekilde artmaktadır. Bu artış, her yerde olmasa da genel olarak her 33 metrede 1 °C’dir.BİLGİ NOTUstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilitystyle.visibilityppt_xppt_y
14. Sayfa
I. Magmatik kayaçlarII. FosillerIII. Deprem dalgalarıIV. Tortul kayaçlarYukarıdakilerden hangileri, yerkürenin iç yapısı hakkında bilgi veren kanıtlar arasında sayılamaz?A) Yalnız I B) I ve III C) II ve IIID) II ve IV E) III ve IVYGS - 2013style.visibilityppt_xppt_yppt_yppt_yppt_y
15. Sayfa
LEVHA TEKTONİĞİBilim insanlarının yaptığı araştırmalar sonucunda yer kabuğunun tek parça hâlinde olmadığı, yapboz gibi birbirine geçmiş parçalardan oluştuğu sonucuna varılmıştır.Bu parçalar; kıtasal, okyanusal ve kıtasal-okyanusal kabuk olarak adlandırılmaktadır.Karalarda ve okyanus tabanlarında devam eden yer kabuğu parçalarına levha adı verilmektedir.style.visibilitystyle.visibilitystyle.visibility
16. Sayfa
Levhaların hareket etmesiyle ilgili birçok kuram ileri sürülmüştür. Bu kuramların en bilineni, 1915 yılındaAlfred Wegener tarafından ortaya atılan Kıtaların Kayması Kuramı'dır.
17. Sayfa
Bu kurama göre kıtalar, başlangıçta Pangea adı verilen tek kara parçasından oluşmakta; Pangea'yı çevreleyen okyanusa da Panthalassa denilmekteydi.KITALARIN KAYMASI KURAMI
18. Sayfa
Zaman içerisinde yer kabuğunun hareket etmesiyle Pangea ikiye ayrıldı ve kuzeyde Laurasia (Lavrasya), güneyde ise Gondwana (Gondvana) adı verilen kıtalar oluşmuştur. Bu kıtalar arasına suların dolmasıyla da Tethys (Tetis) Denizi meydana gelmiştir.
19. Sayfa
Levhaların hareketi ile yer kabuğu parçalanarak yeryüzü bugünkü görünümünü almıştır. Levha hareketleri bugün de devam ettiği için yeryüzü değişmeye devam edecektir.Levhalar, her yıl santimetrelerle ifade edilebilecek kadar küçük ölçüde ve yavaş hareket etmektedir. Bu nedenle insanlar bahsedilen hareketleri hissetmez, sadece bilimsel yöntemlerle ölçebilirler.style.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y
20. Sayfa
Alfred Wegener’e göre kıtaların günümüze kadar göstermiş olduğu konum ve şekil değişiklikleri
21. Sayfa
A. Wegener'in kuramı, 1950 yılında geliştirilerek Levha Tektoniği Kuramı adını almıştır.Mantonun alt kısımlarındaki sıcaklığın 5000°C civarında olduğunu hatırlayalım. Bu yüksek sıcaklıktan dolayı ergimiş hâldeki maddeler hafifleyerek yükselmekte, üst kısımlarda ise soğuyarak aşağılara doğru inmektedir. İşte mantodaki bu hareketlere konveksiyonel akımlar denir.Levhalar, bu akımların etkisiyle hareket eder. Levhaların hareketleri; yaklaşma, uzaklaşma ve yanal yer değiştirme olmak üzere üçe ayrılır.
22. Sayfa
23. Sayfa
Aralarında binlerce kilometre uzaklık bulunan kıtalarda aynı fosil örneklerinin bulunması nasıl açıklanabilir?Cevap: Kıtalar başlangıçta pangea adı verilen tek kara parçasından oluşmaktaydı. Zamanla yer kabuğunun hareket etmesi ile levha adı verilen parçalar ayrılarak daha önce aynı yerde yaşamış bitki ve hayvanlar birbirinden kilometrelerce uzağa gitmişlerdir.Aşağıdaki haritada bazı bitki ve hayvan türlerine ait fosillerin bulunduğu kıtalar gösterilmiştir. Buna göre verilen soruları beyin fırtınası yaparak cevaplayınız.style.visibilitystyle.visibilitystyle.visibility
24. Sayfa
Antarktika Kıtası'nda bitki ve hayvan fosillerinin bulunması nasıl açıklanabilir?Cevap: Antarktika kıtası geçmişte şimdiki bulunduğu yerdeki iklim şartlarından çok daha sıcak bir konumda yer alıyordu. Levhaların hareket etmesi sonucu kutuplara doğru ilerleyen Antarktika Kıtası’nda yaşayan bitki ve hayvanların nesli tükenmiş ve fosilleşmişlerdir.style.visibility
25. Sayfa
Haritaya dikkatli bakıldığında bazı kıtaların yapboz parçası gibi birbirini tamamladığı görülür. Bu kıtalar hangileridir ve neden böyle bir durum ortaya çıkmıştır?Cevap: Güney Amerika Kıtası ile Afrika Kıtası yapboz parçaları gibi birbirini tamamlamaktadır. Çünkü geçmişte bir bütün halinde iken zamanla levhaların hareket etmesi ile birbirinden kopmuşlardır.style.visibility
26. Sayfa
KITALARIN BİRBİRİNDEN AYRILMASININ KANITLARI1) Kıta kenarları birbirine uyumludur. (Örneğin Güney Amerika ve Afrika)style.visibilityppt_wppt_hstyle.rotationstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.rotation
27. Sayfa
KITALARIN BİRBİRİNDEN AYRILMASININ KANITLARI2) Benzer yaşlı kaya grupları, bugün farklı konumlarda olan kıtalarda bir bütünün parçaları şeklinde yer almıştır.style.visibilityppt_wppt_hstyle.rotationstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.rotation
28. Sayfa
KITALARIN BİRBİRİNDEN AYRILMASININ KANITLARI3) Yaşlı buzul kayaları (tillitler) günümüzde farklı konumlarda bulunan kıtalarda örülmektedir. Kıtaların bugünkü konumlarında bulunmaları hâlinde, bu buzul kayalarının oluşumu mümkün olamazdı.style.visibilityppt_wppt_hstyle.rotationstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.rotation
29. Sayfa
KITALARIN BİRBİRİNDEN AYRILMASININ KANITLARI4) Benzer sürüngen türlerinin fosillerinin farklı kıtalarda bulunması, özellikle sürüngenlerin, kıtaların birinden diğerine geçmeleri söz konusu olamayacağına göre kıtalar hareket etmiş olmalıdır.style.visibilityppt_wppt_hstyle.rotationstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.rotation
30. Sayfa
KITALARIN BİRBİRİNDEN AYRILMASININ KANITLARI5) Benzer tortul tabakalar günümüzde farklı konumlarda bulunan kıtalarda yer almaktadır. Bu benzerlikler, kıtaların eskiden birlikte olduğunu göstermektedir.6) Kıtalarda yer alan benzer yaşlı volkanik kayalarda gerçekleştirilen çalışmalar, farklı kıtalardafarklı manyetik kutupların varlığını ortaya çıkarmıştır. Her kıta için ayrı bir manyetik kutup olamaz! Buna göre kıtalar bir dönem bir arada bulunmaktaydı.style.visibilityppt_wppt_hstyle.rotationstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.rotation
31. Sayfa
Güney Amerika ve Afrika kıtalarında yapılan jeolojik araştırmalar, bu kıtalarda bulunan I. Jeolojik Zamanın Karbon ve Perm dönemlerine ait bitki ve hayvan fosillerinin birbirine benzer olduğunu ortaya çıkarmıştır.Bu bilgi, Güney Amerika ve Afrika kıtalarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisini kanıtlar?A) Karbon ve Perm dönemlerinde, bu kıtalarda daha ılıman bir iklimin olduğunuB) Bu kıtalardaki yer şekillerinin, Karbon ve Perm dönemlerindekiyle aynı olduğunuC) Bu kıtaların, Karbon ve Perm dönemlerinde birleşik tek bir kıta halinde olduğunuD) Bu kıtalarda, Karbon ve Perm dönemlerinde yaşayan canlılarla günümüzde yaşayan canlıların aynı olduğunuE) Bu kıtaların, Karbon ve Perm dönemlerinde farklı yarım kürelerde bulunduğunuYGS - 2011style.visibilityppt_xppt_yppt_yppt_yppt_y
32. Sayfa
Yukarıdaki haritada numaralarla gösterilen yerler hakkında aşağıda yapılan yorumlardan hangisi, kıtaların bugünkü yerlerini almadan önce bir arada bulunduklarının kanıtı olamaz?A) 2 ve 3 numaralı yerlerde kıyı çizgilerinin birbirine uyacak şekilde olmasıB) 6 ve 9 numaralı yerlerde magmatik kayaçların aynı yaşta olmasıC) 8 ve 10 numaralı yerlerde fiziki koşulların benzer olmasıD) 1 ve 4 numaralı yerlerde fosillerin aynı yaşta ve benzer olmasıE) 5 ve 7 numaralı yerlerde yağmur ormanlarının olmasıYGS - 2012style.visibilityppt_xppt_yppt_yppt_yppt_y
33. Sayfa
Aşağıdaki haritada harflendirilerek gösterilen levhaların sınırları ile uygulamada gösterilen levhaların hareket şekillerini örnekteki gibi eşleştiriniz.DCBALevhaların bu hareketleri sonucu hangi yeryüzü şekilleri oluşur?Kıvrılma ve kırılma Çöküntü alanlarıDalma-batma zonuŞiddetli depremlerOkyanus hendekleristyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y
34. Sayfa
Levhaların bir yerde ayrılması, başka bir yerde birbirleriyle çarpışmasına neden olur. Örneğin Afrika ve Güney Amerika levhaları birbirlerinden ayrılırken binlerce kilometre uzakta bulunan Güney Amerika ve Nazka levhaları birbirleriyle çarpışmaktadır. Pasifik Levhası ile Filipinler Levhası'nın çarpışması sonucu ise yaklaşık 11 kilometre derinliğe sahip olan Mariana Çukuru oluşmuştur.BİLGİ NOTUstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilitystyle.visibility
35. Sayfa
Yukarıdaki haritada Amerika kıtalarındaki Kayalık ve And Dağlarıyla Asya ve Avrupa kıtalarındaki Alp-Himalaya Sıradağları taranarak gösterilmiştir. Bu dağ sıralarının doğrultusunu belirleyen etken aşağıdakilerden hangisidir?A) Levhaların hareket yönüB) Deprem kuşaklarının uzanışıC) Volkanik sahaların dağılışıD) Jeosenklinallerdeki tortulların özelliğiE) Etken dış kuvvetlerin farklılığı2012 – LYS4 style.visibilityppt_xppt_yppt_yppt_yppt_y
36. Sayfa
ÖLÇME ve DEĞERLENDİRMEstyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y
37. Sayfa
Farklı özellikteki kayaçlardan oluşan yer kabuğuna …………………… ya da taş küre adı verilir.Magmadaki hareketlere ............................. akıntılar yol açar.Karalarda ve okyanus tabanlarında devam eden yer kabuğu parçalarına ………………….. adı verilmektedir.Yerin derinliklerine inildikçe sıcaklık, ortalama her ………. metrede 1 oC artar.Yerkabuğu .................... ve ..................... adı verilen iki farklı katmandan oluşur.sial sima33levhakonveksiyonellitosferBOŞLUK DOLDURMAstyle.visibilitystyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_wppt_h
38. Sayfa
Afrika’nın doğusundaki rift vadisi yaklaşan levha sınırında meydana gelmiştir.Dünya, günümüzden yaklaşık 4,6 milyar yıl önce kızgın gaz ve toz bulutlarının sıkışması sonucu oluşmuştur.Yer kabuğundan çekirdeğe doğru inildikçe yoğunluk ve sıcaklık azalır.Yer Kabuğu; yoğunluğu, sıcaklığı ve kalınlığı en az olan katmandır.Levhaların hareket etmesi konusunda en çok bilinen kuram Alfred Wegener tarafından ortaya atılan Kıtaların Kayması Kuramı'dır.DOĞRU-YANLIŞstyle.visibilitystyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_xppt_yppt_yppt_yppt_ystyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_xppt_yppt_yppt_yppt_ystyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_xppt_yppt_yppt_yppt_ystyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_xppt_yppt_yppt_yppt_ystyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_xppt_yppt_yppt_yppt_y
39. Sayfa
Yer kabuğunun katmanlarından olan sial; kıtasal kabuğun yüksek dağlık kesimlerinde kalınken, okyanusal kabuk altında incelerek kesintiye uğrar.1) Buna göre, yukarıdaki haritada numaralanmış taralı bölgelerden hangisinde sial katmanının en kalın, hangisinde en ince olması beklenir? En kalın En inceA) 1 2B) 2 3C) 4 5D) 4 1E) 5 2style.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilityppt_xppt_yppt_yppt_yppt_y
40. Sayfa
2) Yerküreyi oluşturan katmanlardan hangisinin yoğunluğu daha fazladır?A) Sial B) Sima C) MantoD) Dış çekirdek E) İç çekirdekstyle.visibilitystyle.visibilityppt_xppt_yppt_yppt_yppt_y
41. Sayfa
Wegener, bütün kıtaların, büyük bir süper kıta olarak, bitişik olduğunu ve daha sonra bu kıtaların farklı yönlere doğru kayarak, birbirinden uzaklaştığını ileri sürmüştür. Bu görüşe Wegener (Kıtaların Kayması) Teorisi adı verildi. 3) Güney Amerika’nın doğusu ile Afrika’nın batısı arasında bulunan aşağıdaki delillerden hangisi bu teorinin ispatlanması sırasında kullanılmamıştır?A) Kıta sınırlarının uyuşmasıB) Yağmur ormanlarının her iki kıtada da görülmesiC) Aynı bitki fosillerine rastlanılmasıD) Aynı dönemde oluşan buzul izlerine rastlanmasıE) Mesasourus denen tatlı su sürüngeni fosiline rastlanmasıstyle.visibilitystyle.visibilityppt_xppt_yppt_yppt_yppt_y
42. Sayfa
I. Ortalama kalınlığı 33 km’dirII. Yer hacminin % 80’ini oluşturur.III. Dağlık alanlarda kalınlığı artmaktadır.IV. Yerin en ağır katmanıdır.4) Yukarıda verilenlerden hangileri litosferin özelliklerinden değildir?A) I ve II B) I ve III C) II ve IIID) II ve IV E) III ve IVstyle.visibilitystyle.visibilityppt_xppt_yppt_yppt_yppt_y
43. Sayfa
Mantonun ……………..…… denilen üst kesimi sıcak ve akışkan bir yapıdadır. Kıtalar bu katman üzerinde yer alır.5) Yukarıdaki cümlede boş bırakılan noktalı yere aşağıdaki kavramlardan hangisi gelmelidir?A) Sial B) Astenosfer C) SimaD) Barisfer E) İç çekirdekstyle.visibilitystyle.visibilityppt_xppt_yppt_yppt_yppt_y
44. Sayfa
kaynaklarMeb Coğrafya 10 Ders Kitabı, 2018Gün Yayıncılık Coğrafya 10 Ders Kitabı, 2018
45. Sayfa
Konu ile ilgili testlerimize ulaşmak için aşağıdaki linklere tıklayınız.10. Sınıf Coğrafya Dünya’nın İç Yapısı Testi indir10. Sınıf Coğrafya Levha Tektoniği Testi indirTestlerin Cevap Anahtarı indir
3 Dosyayı Göster5 yıl önceYER’İN YAPISI VE OLUŞUM SÜREÇLERİ SLAYT SUNUM PPTX POWERPOINT(Göster / Gizle) Sunum İçeriği: Düz metin (text) olarak..
1. Sayfa
YER’İN YAPISI VE OLUŞUM SÜREÇLERİ Dünyanın Oluşumu Yerkürenin İç Yapısı Levha Tektoniği Jeolojik Zamanlar
2. Sayfa
Dünyanın OluşumuDünyanın oluşumuna dair ilk sağlıklı bilimsel teoriler 1965 yılında Edwin Hubble tarafından ortaya atılmıştır.Edwin Hubble’ın bu teorisi başta pek fazla kabul görmese de Stephen Hawking’in çalışmalarıyla en çok kabul gören yaklaşım halini almıştır.
3. Sayfa
Yerkürenin İç YapısıYerkürenin içi farklı bölümlerden oluşmaktadır. Bu bölümler kimyasal ve fiziksel özellikleri bakımından belirgin farklılıklar gösterir.
4. Sayfa
Yerkürenin İç YapısıÇekirdek (Barisfer – Ağır Küre):Yerkürenin merkezinde çekirdek bölümü yer alır.Yerin 2890 km derinliğinden başlar ve Dünyanın merkezi olan 6371 km’ye kadar devam eder.Yoğunluğu çok fazladır. Genellikle nikel(Ni) ve demir(Fe) bileşimlerinden oluştuğu için “nife” olarak adlandırılmaktadır.Kalınlığı 3480 km’dir. Dünyanın toplam kütlesine oranı %32,2’dir.
5. Sayfa
Yerkürenin İç YapısıSıcaklığının 4500-5000°C olduğu düşünülmektedir.Çekirdek iki bölümden oluşmaktadır:İç Çekirdek: Dünyanın en merkezi kısmıdır. Yoğunluğu 13,6gr/cm³’tür. Yüksek basınçtan dolayı katı haldedir.Dış Çekirdek: Çekirdeğin dış kısmıdır. 2890 km ile 5150 km arasında yer alan bölümdür. Yoğunluğu 10gr/cm³’tür. İç çekirdeğe göre daha yumuşak ve akışkandır.
6. Sayfa
Yerkürenin İç YapısıManto (Pirosfer – Ateş Küre):Yerkabuğu ile çekirdek arasında yer alan bölümdür.35 km’den başlayıp 2890 km’ye kadar devam eder.İç manto ve dış manto olmak üzere iki bölümden oluşur.Manto Dünya kütlesinin %67’sini oluşturmaktadır.Ortalama 3,3gr/cm³ yoğunluğu vardır. Yoğunluk derine inildikçe artar.
7. Sayfa
Yerkürenin İç YapısıAlt Manto: 700 ile 2890 km arasında yer almaktadır. Yoğunluğu 4,5-5,5gr/cm³ arasında değişim gösterir. Katı haldedir.Üst Manto: 35-700 km derinlikler arasında yer alır. Yoğunluğu 3-4gr/cm³ arasındadır. En önemli bölümü dış kısmını oluşturan Astenosferdir.Astenosfer: Mantonun en dış kısmıdır. Yerkabuğunun altında yer alır. Dünya katmanları arasındaki en akışkan yapıdaki bölümdür. Volkanlardan çıkan magma kaynağını buradan alır.
8. Sayfa
Yerkürenin İç YapısıYer Kabuğu:Yaklaşık 33 km kalınlığındadır. İki bölümden oluşur: SİAL ve SİMA.SİAL: Yerkabuğunun dış bölümü içinde bulunan Silisyum (Si) ve Alüminyum (Al) bileşimleri nedeniyle bu ismi almıştır. Yoğunluğu 2,7gr/cm³’tür. Tümüyle katı durumda bu bölüm granit kökenli kayalardan oluşmaktadır. Kalınlığı özellikle kıvrım dağlarının olduğu alanlarda fazlayken, okyanus tabanlarında azdır.
9. Sayfa
Yerkürenin İç YapısıSİMA: Yerkabuğunun alt bölümüdür. Buradaki kayaçlar plastik bir yapıya sahiptir. Bu sayede kıtasal kabuk simanın üzerinde yüzer durumda bulunmaktadır. İçinde Silisyum (Si) ve Magnezyum (Ma) elementleri yoğun olduğu için SİMA adı verilmiştir. Simada yoğunluk 3,3gr/cm³’tür. Sima okyanusal ya da bazaltik kabuk olarak da adlandırılır.
10. Sayfa
LEVHA TEKTONİĞİYerkabuğunun yapısı ile ilgili düşünceler içinde en önemlisi 1910 yılında Alman Meteorolog Alfred Wegener tarafından ortaya atılmıştır.Wegener’e göre, kıtalar birbirinden bağımsız, lehva ismi verilen parçalardan oluşmaktadır. Bu parçalar farklı yönlerde hareket etmektedirler.
11. Sayfa
12. Sayfa
LEVHA TEKTONİĞİYerkabuğunun her bir bölümünü oluşturan parçalara levha ya da plaka adı verilmektedir.Bu parçalar astenosferin üzerinde yüzer durumdadır. Dünyanın çekirdeğindeki ısının yüksek olması nedeniyle mantoda dikey magma akımlarının etkisiyle hareket eder. Bu olaya levha hareketleri denilir.Levha sınırları deprem, volkanizma ve sıcak su kaynaklarının bir arada görüldüğü alanlardır.
13. Sayfa
LEVHA HAREKETLERİ NASIL GERÇEKLEŞİR?Yerin derinliklerinde ısınan magma yüzeye doğru yükselir, bu sayede dikey magma akımları ortaya çıkar. Astenosfere ulaşan magma yön değiştirerek yatay hareketler yapar. Bunun sonucunda yer kabuğunu oluşturan levhalar farklı yönlerde hareket eder. Kıtaların hareket etmesini sağlayan bu güce konveksiyonel akımlar denir.Levhalar farklı yönlerde hareket ederler.
14. Sayfa
LEVHA HAREKETLERİ NASIL GERÇEKLEŞİR?Kıta-Kıta Çarpışması:İki kıtasal levhanın birbirine doğru yaklaşması sonucunda çarpışma olur.Bu çarpışma sonucunda, sıkışma ve kırılma yoluyla kıvrımlı dağ sıraları oluşur. Örneğin, Himalayalar ve Tibet Yaylası iki kıtasal levhanın yakınlaşması sonucu oluşmuştur.
15. Sayfa
LEVHA HAREKETLERİ NASIL GERÇEKLEŞİR?Kıta-Okyanus Çarpışması:Okyanusal ve kıtasal levhaların birbirine yaklaştığı yerlerde volkanizma kıta kabuğunda oluşur.Pasifik çevresi bunun en güzel örnekleridir.
16. Sayfa
LEVHA HAREKETLERİ NASIL GERÇEKLEŞİR?Okyanus-Okyanus Çarpışması:Levhaların hareketi sırasında iki okyanusal levhanın çarpışması sonucunda derin okyanus çukurları ile volkanik ada yayları oluşur. Örneğin: Japonya, Filipinler ve Mariana Çukuru.
17. Sayfa
Dünyadaki Büyük Levhalar
18. Sayfa
LEVHALARIN EVRİMİKıtalar günümüzdeki konumunu almadan önce uzun bir evrim geçirmiştir.Günümüzden 250 milyon yıl önce yerkabuğu çok büyük ve tek bir parçadan oluşmaktaydı. Bu ilk kıtanın adı “Pangea”dır.Zamanla bu kıta dağılmaya başlamış ve iki büyük parçaya ayrılmıştır. Bu parçalardan güneydeki Gondwana, kuzeydeki ise Laurasia’dır.
19. Sayfa
LEVHALARIN EVRİMİBu kıtalar zamanla parçalanmış, ikisi arasında büyük bir deniz olan Tetis Denizi ortaya çıkmıştır. Tetis Denizi bugünkü Akdeniz’in ilk halidir.Giderek kıtalar birbirinden daha da fazla uzaklaşmış, Hindistan ve Arap levhaları Tetis denizini kapatmış ve bu denizin tabanındaki tortullar yükselerek bugünkü Alp-Himalaya kıvrım dağlarını oluşturmuştur. Yine bu dönemde Atlas okyanusu iyice genişlemiştir.
20. Sayfa
LEVHALARIN EVRİMİGünümüzde yerkabuğu 12 levhadan oluşmaktadır. Eğer levhaların hareketleri durmaksızın devam ederse gelecekte tekrar bir araya gelecekleri ve büyük tek bir kıta oluşturacakları düşünülmektedir.Dünyanın oluşumundan bugüne bu olayın, altı kez tekrar ettiği düşünülmektedir.
21. Sayfa
JEOLOJİK ZAMANLARDünyanın oluşumunda günümüze kadar geçirdiği değişiklikleri içeren dönemlere jeolojik zamanlar denir.
22. Sayfa
JEOLOJİK ZAMANLARİLKEL ZAMAN: AZOİK (4 Milyar yıl):Kıtaların çekirdek kısmını oluşturan en eski kıvrımlar oluşmuştur.Zamanın sonlarına doğru su yosunu (alg) türünden ilk bitkiler ve bazı bakteriler ortaya çıkmıştır.
23. Sayfa
JEOLOJİK ZAMANLAR1. ZAMAN : PALEOZOİK (370 Milyon yıl):Geçmişten yakına doğru Kambriyen, Ordovisyen, Silüriyen, Devoniyen, Karbonifer ve Permiyen devirleri yaşanmıştır.Bu zamanda kıtalar henüz birbirinden ayrılmamış durumdadır. Yeryüzünde tek bir kıta “Pangea” bulunmaktadır. Büyük bir okyanus dev kıtayı çevrelemiştir.Hersinyen ve Kaledoniyen sıradağları oluşmuştur.
24. Sayfa
JEOLOJİK ZAMANLAR1. ZAMAN : PALEOZOİK (370 Milyon yıl):Dev bitki türlerinden ormanlar gelişmiştir.Taşkömürü yatakları oluşmuştur.Sürüngenlerin ortaya çıkması.
25. Sayfa
JEOLOJİK ZAMANLAR2. ZAMAN : MEZOZOİK (170 Milyon yıl):Geçmişten yakına doğru Trias, Jura ve Kretase devirleri yaşanmıştır.Alp kıvrımlarına hazırlık dönemidir. Yerkabuğundaki kırıklarla parçalanarak ayrı kıtalara bölünmeye başlanması.Dinozorlar bu devirde yaşamıştır.Bu zamanın sonlarında kara ve denizlerin dağılışı, bugünkü görünüme benzer hal almıştır.
26. Sayfa
JEOLOJİK ZAMANLAR3. ZAMAN : SENOZOİK (80 Milyon yıl):Tersiyer’de şiddetli yer kabuğu hareketlerinin yaşanması; volkanizmanın çok geniş alanlarda görülmesi; Alp-Himalaya kıvrım dağlarının oluşması; Atlas ve Hint okyanuslarının oluşması; Dinozorların ortadan kalkması; Yeni canlı ve bitki türlerinin oluşması; Tuz, petrol ve linyit yataklarının oluşumu gerçekleşmiştir.
27. Sayfa
JEOLOJİK ZAMANLAR3. ZAMAN : SENOZOİK (80 Milyon yıl):Kuvater’de çeşitli hayvan ve bitki türlerinin ortadan kalkması; insanın ortaya çıkışı ve yayılması; Buzul çağlarının yaşanması, Kuzey Yarımkürede buzulların geniş alanlara yayılması ve sonrasında bugünküne benzer iklim koşullarının oluşması; İnsanın dünyanın hakim canlı türü haline gelmesi; Çevre sorunlarının başlaması.
Dünyanin Tektonik Degişimi ve Oluşumu Videoları
-
3
5 yıl önceBayram MERAL - Dünya'nın Yapısı ve Oluşum Süreci (YKS-TYT Coğrafya) 2019
2
5 yıl önceDünya'nın Tektonik Oluşumu ve Jeolojik Zamanlar (YKS-TYT Coğrafya) 2019
2 Dünyanin Tektonik Degişimi ve Oluşumu Soru & Cevap
Dünyanin Tektonik Degişimi ve Oluşumu Ek Bilgileri